Bisikletle GÜRCİSTAN,ERMENİSTAN,İRAN TURU (2.568 km)
-Tiflis,Sevan Gölü-Erivan,Jorfu-Tebriz-Zencan-Qum-Esfehan-Yezd-

31 Mart 2017, Tiflis (Gürcistan) 

Bir haftadır eşim Nesrin ile beraber Gürcistan'ı toplu taşıma araçları ile gezdik. Bu gezimiz Kutaisi'den Tiflis ve oradan Batum'a devam etti. Türkiye'ye geçip son üç günümüzü de Trabzonda geçirdikten sonra kendisini havaalnından İzmir'e uğurlayıp otobüsle tekrar Tiflis'e, bisikletimi emanet ettiğim Patio Hostel'a geldim. Planım, buradan bisikletle başlayıp Ermenistan üzerinden İran'ın ortalarına kadar pedal çevirmek...

Barış'la buluşup bir süre yol arkadaşlığı yapmaya karar verdik. Türkiye'den Gürcistan'a ve oradan da Ermanistan'a geçip uzun yıllara yaydığı dünya turuna ara vererek bir TV program yapımcılığında çalışan ortak arkadaşımız Murat'ın Erivan'daki tek göz evine misafir olacağız.


1Nisan 2017, Shnogh (Ermenistan)
 
Dominic ve arkadaşı ile birlikte kahvaltıda kahvelerimizin son yudumlarını içip kapı önüne çıktık. Artık veda zamanı...Bu iki Alman arkadaş neredeyse on gündür vize başvurularının sonuçlanmasını bekliyorlardı. Rotları Azerbaycan üzerinden Orta Asya Bozkırları , Nepal ve Tibeti geçerek Uzakdoğu'ya kadar uzanıyordu. Geceleri beraber yemek pişirip geç saatlere kadar bisiklet üzerine sohbet etmiştik. Sarılarak birbirimize şans diledik.

Bir kaç dakika içinde Kura nehri kıyısındaki köprü başında Barış ile buluştum. Artık turumuz başlamıştı. Haydi rast gelsin!

Yol kalitesi fena değil. Tiflis çıkışı sonrasında Rustavi üzerinden  Azerbaycan'ı gösteren traflk tabelası ile yol ikiye ayrıldı. Biz Ermenistan'a devam ettik... Doksan derecelik sert bir kıvrımdan sonra sonra başlayan gizli yokuş akıl almaz şekilde zorlamaya başladı. Dümdüz görünmesine rağmen adeta 6-7 derecelik dik bir rampayı tırmanırcasına kuvvet kullanmayı gerektiriyordu. O an manyetik alan içine girdiğimizi düşündüm.



                                          Gürcistan-Ermenistan Sınırı


Gürcistan sınır çıkışından sonraki tampon bölgeden geçip Ermenistan girişine geldik. Polislerin bisikletlerimize karşı aşırı ilgileri var. Yolculuğumuz hakkında sorular soruyor, oldukça samimi davranıyorlardı. Türk olduğumuzu öğrenmeleriyle birlikte samimiyetlerini daha da ballandırdıklarını söyleyebilirim. Bunun sebebi bizim ön yargımızı kırmak olabilir, diye düşünüyorum. Hatta polislerden biri Ermenistan'da kesinlikle çekinmememizi söyleyerek dostluk adına daha da ileri bir misyon gösterdi. 

Altı, artı 1 dolar komisyon karşılığı elektronik vize alma şansımız varken biz vizelerimizi kapıda almayı tercih ettik. Önceden edindiğimiz bilgi ile Gürcistan'ın sınır köyü Sadakhlo'da cebimizdeki son Lari'leri verip Ermeni Dramı almıştık. Vize ücretlerimizi kişi başına altı dolar karşılığı olan üçer bin Dram ile ödedik. Döviz ile ödeme almadıkları için sınırdaki tek büroda ucuz kurdan para bozdurmak durumunda kalabilirdik.

Doldurduğumuz vize formlarımızı verdik. Şöyle kısa bir gözden geçirip kaşeleri vurdular. Ermenistan'a hoş geldiniz!

Bu arada birinci ipucu,  formda nerede konaklayacağımız hakkındaki soru için kafamızda bir hotel isminin ve adresinin hazır olmasında fayda var. Bunun genellikle bütün sınır geçişlerinde alınan vize formlarında karşımıza çıkabilecek bir soru olduğunu da unutmayın.

İkici ipucu, Gürcistan sınırında çok ucuz bir free shop var. Beş euroya orta kalitede bir viski aldım. Ermenistan tarafında free shop yok. Ülke içinde her ne kadar ucuz içki bulunsa da burayı değerlendirmenizi şiddetle tavsiye ederim.

Yollar çok iyi değil, ama tenha olduğu için idare eder...Şu ana kadar Ermenistan tarafında henüz yokuşlar başlamış değil... Eminim Ermenistan, yazılarım içinde en çok "rampa" kelimesini kullanılacağım bölüm olacaktır. Maalesef yaşadık ve gördük. Sorarsanız, kesinlikle "tercih meselesi" derim. Zira bulutlara giden yolları seviyorum.

Günün sonunda hava kararırken Debed Nehri kıyısında kamp yeri bulup yerleştik. Sabaha kadar nehrin sesini dinlemeyi bekliyorduk, ama gece yarısından sonra uzak yerlerden gelen -ayırt etmekte zorlandığımız- köpek veya kurt ulumalarını dinledik. Yalan söylememeliyim, çok ürkütücüydü...




                                                       Sgnough, Ermenistan
                                                           
                                                           Konum haritası için 
                                                                   Tıklayınız


Günlük sürüş : 96 km


2 Nisan 2017,Odzun (Ermenistan)

Sabah 9.30 da yola çıktık. Nehrin ve tren yolunun paralelinde ilerleyen asfalt yolda sert yokuş görmeden Alaverdi'ye kadar geldik. M 6 yolu tadilat dolayısıyla bu noktada araç trafiğine kapalıydı. Bisiklet için geçiş olabileceğini düşünüp iki araç şoförünün onayı ile yine de bu yola devam ettik.

Bir süre sonra asfalt bitti, gittikçe ağırlaşan çamurlu yolda sürmeye çalıştık. Çamura saplandıkça bu yönü tercih etmemizin pişmanlığı artmaya başladı. Biraz düşünmek, en azından birilerine daha sormak için durmaya ve bu arada dinlenip birşeyler atıştırmaya karar vedik.

Yemekten sonra çaylarımızı içerken patatesci Robert gelip selam verdi. Aşırı ısrarcı bir zorlama ile çay ikram ettik. Adam kesin kendisini döveceğimizi sanmıştır. Türk olduğumuzu da öğrenince ısrarcılığımızın karakteri deşifre oldu. 

Robert bu çevrede minibüsü ile Gürcistan'dan getirdiği patatesleri satıyormuş. Bir süre Almanya'da yaşadığı için oranın dilini konuşabiliyor. Çamurdan ziyade Vanadzor'a kadar üç tane tünelin kapalı olduğunu söyleyip diğer yolun çok güzel olduğuna ve bu yola kıyasla daha erken varacağımıza bizi ikna etti. Vanadzora 35 km kadar yolumuz kalmışken tekrar geri dönüp 65-70 km yol gitmek gerekecekti. Zaten başka çare de yoktu. Arabasıyla bizi kendi gideceği yolun tam tersi istikametteki tepeye çıkarma önerisini seve seve kabul ettik.

Sekiz-on kilometrelik minibüs yolcuğumuzda hararetli sohbetimiz Türk-Ermeni  düşmanlığı ile ilgili oldu. Tartışmamızın ortak sonucu geçmişte yaşananların bizim suçumuz olmadığı şeklindeydi...

Robert çamurlu yolları geçtikten sonra bizi indirdi. Ona para vermeyi teklif etmemizin ayıp sayılabileceğini düşünmemize rağmen bu cesareti göstermek istedik. Daha cümleye başlarken kelimeleri ağızımıza tıkadı. Bu iyiliği karşılıksız yaptığını söyledi. Birbirimize telefon ve elektronik bilgilerimizi verip dostluğumuzu devam ettirmek üzere ayrıldık.

Odzun'a vardığımızda kar yağmaya başladı. Doğrusu böyle bir hava beklemiyorduk. Önümüzü göremez halde köyün içinden dağlara doğru sürüp yaylaya giden yoldan Hotel Odzun'a vardık.

Hotelde başka müşteri yok. Dağın başındayız. İlgili kişi yabancı dil bilmeyen bir adam. Telefonla bizi görüştürdüğü bayan kişi başı sekiz dolar olarak gördüğümüz internet ortamındaki fiyatı on iki dolar olarak söylüyor. Ama biz bilinçli müşteriyiz, yediremezsiniz. Tabi ki konuşmanın finalinde gerçek fiyata anlaşıyoruz. Bir kişi sekiz dolar. (4.000 AMD) 

Günlük sürüş :44 km 
Total: 140 km


3 Nisan 2017, Karakilise-Vanadzor (Ermenistan)
 
Dün Robert ile geldiğimiz yolun çok içlerinde görmemiz gereken bir kilise vardı. Orayı mecburen atlamak zorunda kalmıştık. Barış geriye kiliseye döndü. Kız arkadaşı da orayı kaçırmamasını tavsiye etmiş. Benim kayıtlarımda pek kayda değer görünen bir yer değildi. Bir birimizi bağlamamak adına tekrar buluşmak üzere ayrıldık.




                                                           Odzun,Ermenistan


Odzun çıkışında karlı dağlara bakan bir küçük mezarlık ve ibadethane vardı, girip  bol bol resim çektim. Daha sonra yolum buradaki derin vadiyi takip ederek bir yerlerde geçit verinceye kadar devam etti. En sonunda Stevanova 'dan dönerek 18 km sonra geldiğim Gargar'da başlayan rampanın başında tekrar patatesçi Robert ile karşılaştık.

Adam boynuma sarılıp sıcak bir yakınlık gösterdi. Bir süre sohbet edip resimler çektik. Bana bir şişe ev yapımı cha-cha hediye etti. Bir birimize tekrar sarılarak ayrıldık. 

Virajlı rampalar çok zorlu değildi. Kısa süren dik kıvrımların başındaki varyantlarda meyil azalıyor, bir süreliğine daha yumuşak bir kadansla sürüş imkanı veriyor ve bu da arada dinlenmemi sağlıyordu.

Beş-altı zigzag sonunda baz istasyonu ile rüzgar tribünlerinin olduğu tepeye vardım. Bir kaç kilometre sonra tünel göründü.

Tünelin boyu iki kilometre, Sovyet rejiminden kalma ve ışık zayıf, asfalt bozuk... Son derece tehlikeli, korkutucu bir geçiş oldu. Çıkış sonrası Robert'in dediği gibi 20 km kadar bir iniş yaptım. Ama bisikletimi kendi akışına salmam mümkün olmadı. Asfalt bozuk olduğu için aşırı fren kullanmak zorunda kaldım.

Vanadzor'a ulaştığımda hava kararmıştı. Hotel kartal yuvası gibi bir noktada, tepedeydi. Labirent yollardan geçererek kapıya kadar zorlukla geldim. Kendimi birden Amerikan ajan filmlerinin Eski Sovyetlerbiriği'nde geçen sahnesindeymiş gibi bir atmosferin içinde hissettim.   

Otel görevlisinde yine klasik ticari zihniyet arızası mevcut. Resepsiyondaki şişman kız internet ortamında vermiş oldukları on iki dolarlık tek kişilik oda fiyatına 20$ çekiyor....Siz neden böyle yanlış yapıyorsunuz, diye resmen fırça atarcasına kuracağım cümle bitmeden on iki dolarlık gerçek fiyatı kabul ediyor. Odanın iki kişilik ücreti ise sadece onsekiz dolar. Konaklamanın pahalı olduğu yerlerde eğer dorm veya single oda bulamazsanız maalesef daha çok ödemek durumunda kalıyorsunuz.

Günlük sürüş : 79 km,
Total 219 km...


4 Nisan 2017, Semyenovka Ormanlık Alanı (Ermenistan)

Barışla internet ortamında görüştük. O da bu şehirde konaklamış. Sabah otelin tüm hizmetlerini sonuna kadar kullanıp check out saatine kadar kaldım. Kahvaltı hazırladım, çantalarımı yıkadım. Gün içinde yemek üzere hazırladığım yedek yemeğim bile var. Hava soğuk olduğu için iki üç gün bozulmadan bekletebiliyorum.

İlk rampalardan sonraki düzlükte dinlenirken ahşap bungalowların yapıldığı bir inşaatta durdum. İşçilerin teklifleri ile topluca resimler çekildik. Bu arada Hollandalı Gerard ile tanıştım. Doksanlı yıllarda buraya yerleşip turizm işine el atmış. Şu anda ağaç evlerden bir kamping inşa etmekte. Ermeni bir sevgilisi olduğunu, ara sıra karayolu ile Türkiye üzerinden ülkesine yaptığı seyahatleri anlatıyor. Yollar ve özellikle görmem gereken yerler hakkında kendisinden aldığım tavsiyelerden sonra ayrılıp devam ediyorum.
 


                                                             Dilican,Ermenistan


Dilican'a kadar hiç pedal çevirmeden indim. Derin bir çukurda küçük sevimli bir yerdeyim. Yol satıcısı teyzelerden köy yumurtası aldım. Altı tanesi 1 dolar...Tâbi bu çanaktan çıkmak kolay olmayacak. Başımı çevirdiğim her taraf tepelik görünüyor. Meydanda kaskımı başına takıp ille de benimle birlikte resim çektirmek isteyen genç, parmağı ile bir sürü "S" çizerek nasıl da çok tırmanmam gerektiğini anlatıyor.

Sevan gölünü görmek uğruna rotayı bu yoldan çizmişim, yerim yokuşunu...

Kasaba merkezinden başlayan hafif  tırmanışlar altı buçuk kilometrelik yüzde sekiz eğimi gösteren yol tabelasıyla daha da şiddetlendi. Tünel öncesi son rampaya  geldiğimde hava kararmadan çadır kurmayı uygun gördüm. Artık trafikte kalmak risk olurdu. Yarın önümdeki tek rampayı tırmandıktan sonraki tünele girmeden yukarı köylerden geçmeyi düşünüyorum. Kısacası, sıkı tırmanış devam edecek.

Günlük sürüş :52 km
Total: 271 km


5-6-7 Nisan 2017, Erivan (Ermenistan)

Karların yeni eridiği yollardan geçip Semyonovka köyüne geldim. Yolun güneş almayan bölümlerindeki buzlanma çok tehlikeliydi. Ama neredyse hiç trafik olmadığı için sıkıntı yaşamadım.



                                                     

                                                   Semyenovka,Ermenistan


Talihsizlik, köyün içinde ön lastik patladı. Pompamın contaları soğuktan kemik gibi deformasyona uğramış, tamir sonrası lastiğimi şişiremeyince köylülerden yardım istedim. Birşeyler yapabilmek için çırpındılar. Nihayetinde yoldan çevirdikleri araçtan aküye takılan elektrikli pompa ile lastiğimizi şişirdik.

Trafikte henüz bir tek bile motorsiklet veya mobilet gördüğümü hatırlamıyorum. Avlularda eski tip askerî Sovyet kamyonlarının tamiri ile uğraşan çok insan gördüm. Eski kamyon ve otobüsler tavanlarına dışarıdan monte edilmiş sanayi tipi büyük tüplerden gelen likit gaz ile çalışıyorlar.

Bazen yanımdan geçen araçlarda ne olduğunu anlamadığım ama pis gazdan sıkışma olduğunu düşündüğüm yüksek sesli patlamalar duyuyorum. İlk zamanlar ne olduğunu anlayamadığım için korkmuştum. Boş bulunduğunuzda o ani patlama bir an insanın aklını alıyor. Bazen de dibinizde aniden çalan korna ile irkiliyorsunuz. Adamların iyi niyetle selam verme şekilleri böyle! Tam dibinize geldiklerinde çart korna!

Köy çıkışında son rampadan aşağı sallandığımda Tsovagyugh yerleşiminin çatıları üzerinden masmavi suları ile Sevan gölü göründü. Hiç pedal çevirmeden kıyısına kadar çeşitli noktalarda durup resimler çekerek indim. Gölün sığ kenarlarında buzlar henüz çözülmemiş. Göl gelin gibi salınıyor. Her açıdan binlerce resim karesi alsanız doyamazsınız.




                                                        Sevan Gölü,Ermenistan


Uzun süre sonra Erivan'a giden 4 numaralı karayolu ile gölü arkamda bıraktım. Çok sık resim çektiğim için yavaş ilerliyorum. Tabela Erivan'ı 67 km gösterirken saat onaltıyı gösteriyordu. Bu akşam Murat'ın Erivan'daki evinde bir gece misafir olacağım. Barış'da gerilerde yoldaymış, bu akşama yetişecek.



                                                           Erivan,Ermenistan


Murat Sevan dan Erivan'a kadar yolun kolay olduğunu söylemişti. Virajsız olduğu doğru, ama onun söylediği gibi devamlı iniş değil; inişli çıkışlıydı.

Kilometrelerce yüzde 5 lik uzun rampalar geçtim. Erivan'a 31 km kaldığını gösteren tafik tabelasından sonra  son yokuşu bitirdim. Devamında sürekli inişe geçtim. Büyük ve Küçük Ağrı dağları karşımdaydı. İnsan böyle yüce bir dağı karşısında görünce heyecanlanıyor. Rampa inişim neredeyse 20 km sürdü.

 

                                                       Ağrı Dağı (Ararat),Ermenistan                                                        

Gps sayesinde Murat'ın evinin yakınına kadar geldim. Yerevan Mall alışveriş merkezinin şifresiz internet bağlantısı ile Murat'a mesaj attım. Bir süre sonra geldi. Evinin yakınındaki bir Fransız ailenin karavanına gittik. Burada Barış da bize katıldı. Ev sahibi Catie herkese birer kap yemek ikram etti. Üzerine çay içerek sohbet ettik.


                                             Erivan,Ermenistan (Fam. Bosch)

O gece üç bisikletçi Murat'ın tek göz odalı evinde uzun muhabbetden sonra uyuduk. Murat bir kaç günlüğüne Türkiye'ye gideceği için sabah hep birlikte  evden çıkmamız gerekiyordu. Biz Barışla karavana kahvaltıya davetliydik.

Günlük sürüş: 102 km,
Total: 373 km 

**** 
Barış unlu mamüller satan bir dükkana gidip değişik ekmek ve börek-çörek türü bir şeyler aldı. Bosch ailesinin karavanına geldik. Hava çok güzeldi. Dışarıda Catie'nin çimlerin üzerine serdiği yer örtülerine oturduk.

Aile dört çocukla beraber Kazakistan'ı geçerek Çin'e kadar uzanacak bir yol planı belirlemiş. Çok sempatik, insan sever kişiler. Kahvaltıdan sonra anne ve iki çocuk  ders görmek üzere birlikte karavana girdiler. Bu arada babaya çocukların eğitimlerini sorduk. Milli eğitim bürosunun verdiği programa göre ebevenlerinden ders alarak eğitimlerini sürdürebiliyorlarmış. Devletin kendilerine sağladığı bu kolaylık bizim için oldukça şaşırtıcıydı. Ne şanslı çocuklar, karavanla dünyayı gezeceksin ve okula gitmeden aileye verilen programa göre anne-babanın öğretmenliğinde eğitim alacaksın!

Misafirperver aile ile birbirimize şans dileyerek ayrıldık. Şehir merkezine giderek Sakharov Meydanı'ndaki One Way Hostel'a yerleştik. Ben bisikletime kolaylık olacağını düşünerek alt kattaki odalardan birini tercih ettim. Barış aynı işletmenin diğer binasına yerleşti. 

Ülkede ilginçlikler çok. Kayısı fidanlıkları bakımlı, ama kuru kayısının kilosu neredeyse 14-25 dolardı... Ayçiçeği , kabak çekirdeği vb. çerezler de çok pahalı. Marketlerde Uzakdoğu meyveleri ve hatta Malezya'dan tanıdığım Rambutan bile vardı. En ucuzundan bir litre sütün fiyatı bir dolar, bazı markalar iki dolara kadar çıkıyor. Alkol ise çok ucuz...5 dolara kadar 70 lik votkalar var. Oto gaz 0.35 dolar... 

Evlere çekilmiş doğalaz hattı boruları caddelerin bir kenarında açıkta bırakılmış.

Fakirliğin yanında çok lüks yaşayan insanları da görebileceğiniz Erivan'ı daha fazla anlatmamı beklemeyin. Bu konuda pek çok gezi yazısı okuyabilirsiniz. Beni şaşırtan en önemli şey şehrin tek camisi oldu. Diasporanın insanların damarlarına Türk düşmanlığını adeta şırınga ettiği bu ülkede ezan sesine tahammüllerinin olabileceğini düşünemiyordum. Son iki gün içinde bisikletimle kentin altını üstüne getirdim. Şahsi olarak hiç kimseden hiç bir yerde bir düşmanlık görmedim.



                                                      Soykırım Anıtı,Ermenistan



8 Nisan 2017, Shaghab (Ermenistan)

Sabah hosteldan erken çıktım. Şehirden bir iç lastik almam gerekiyordu. MapsMe üzerinde bulduğum bir bisiklet dükkanının önüne geldim, ama kapalıydı. Aynı caddede bir kafede kahvaltı yapan bisikletli iki gençten, başka bisiklet dükkanları hakkında bilgi istedim. Biraz beklememi söylediler. Hesabı ödedikten sonra bisikletçiye gitmek üzere yola çıktık.

Yan yana gelip gençlerle muhabbet ediyoruz. Türk olduğumu öğrenmek biraz etkiliyor ama davranışlarında birşey değişmiyor. Yanımdakine Türkiye'ye gelip gelmediğini soruyorum. Türkiye'nin adını söylemekten kaçınarak "O ülkeyi sevmiyorum", diyor. Sebep olarak malum 1915 olaylarını gösterip daha fazla konuşmak istemediğini ima eder gibi davranıyor.

Cesaretimi toplayıp usulüce konuşmayı sürdürmeye devam ettim. Atalarımın Yunanistan'da çektikleri zulümleri anlatıp, buna rağmen Yunanlılara hiç bir nefret duymadığımı söyledim. Bir sürü Yunan,Rum ve ermeni arkadaşlarımın olduğundan bahsettim. Çocuk, -zannettiğime göre yeterli yabancı dile sahip olmadığı için beni pek iyi anlayamadığından olmalı- biraz tepkisiz kaldı.

Bisikletçiye geldiğimizde beni burada çalışan Artur ile tanıştırdılar. Ailesi Antakya'danmış. Kendisi profesyonel bisikletçiymiş. Güzel Türkçe konuşuyor. Artur'a, özellikle Türkiye'ye olan kırgınlığını düzeltmeye çalıştığım genci gösterip deniz kenarında ikamet ettiğimi, istediği zaman gelip yaz boyuca misafirim olabileceğini kendi dilinde söylettim. Çocuk biraz daha samimi şekilde yaklaşarak, yarı mahcup bir tavırla teşekkür etti. Topluca bir kaç resim çektikten sonra lastiğimi alıp ayrıldım.



                                        Artur ve Arkadaşları,Erivan,Ermenistan

Gençlerle uzun vakit geçirmişim. Yola çıktığımda neredeyse öğle saati yaklaşmıştı. Bir süre M2 Heigway'den devam ettim. Duble bölünmüş yolun adı, otoban olmuş. Bisiklet yasağı yok. Emniyet şeridi bir araç geçecek kadar geniş...Ancak zemin asvalt değil beton.

Bugünün gündüzünde tek durağım resimler çekip yemek molası verdiğim Artashat' daki St. John Kilisesi oldu.

Geceyi yol kenarındaki bir tepede geçirdim. (Konum haritası için Tıklayınız!)

Günlük sürüş: 96 km
Total : 469 km


9 Nisan 2017, Vayk (Ermenistan)

Günlerden pazar, hava soğuk ve rüzgar karşıdan esiyor.

Sabah 9.30 da çıktım, 12.30 a kadar ancak 10 km yol gelmişim. Ermenistan topraklarının yüzde dosanı dağlık bölgelerden oluşuyor. dolayısıyla sürekli çıkılan rampalardan bahsetmek istemiyorum.

Areni'deki köylü tezgahlardan bal satın aldım. Balcı kadın ve kanyon öncesi yol kenarında karşılaştığım sepetli bir motorsiklet resim karelerimdeki yerlerini aldılar.

Ovalarda kayısı ağaçları çiçek açmış, zirvelerde ise soğuktan henüz çiçeklenmemişler.

Bir kiloluk kavanoz bala üç dolar ödedim.

Ev yapımı şarap ve kanyak dedikleri brendileri cam ve pet şişelerde satıyorlar. İstanbul'lu ermeni bir arkadaşım bunlara güvenmememi söylemişti. İtibar etmedim.



                                                            Noravak Kanyonu,Ermenistan


Norovayak Kanyonu önemli bir yerdi. Buraya mutlaka girmeliyim. Yüzde sekiz eğimli sekiz kilometrelik bir rampa çıkışını gösteren trafik tabelasında sonra tırmanma başladı. Her iki yanımda sarp kayalıklar nefis manzara veriyor. Çok sık durup fotoğraflar çektiğim için çabuk yol alamıyorum. Böyle de olsa kaplumbağa sürüşü ile dura kalka kanyondaki Noravank Kilisesi'ne kadar geldim. Günün finalinde çok şahane bir görsellikle karşı karşıyaydım. Bir süre resimler çekip dinlendikten sonra sekiz kilometrelik pedalsız bir sürüşle tekrar anayoldaki kanyon giriş noktasına indim.

İnatla günün son saatlerini kullanıp Vayk'taki hostela yetişmek niyetindeydim. Fakat ara sıra yağmur geçişleri başladı. Yola devam etmeme kararına varıp süratle kayısı bahçelerindeki bir sundurmayı gözüme kestirip çadırımı kurdum.

(Konum haritası için Tıklayınız)

İyi ki seri davranmışım, bir anda gök boşaldı.

Günlük sürüş :79 km
Total: 548 km


10 Nisan 2017,Spandaryan(Ermenistan)

Gece ortalığı sel götürdü. Ama ben sundurmanın altında kuru bir çadırda uyandım. Bugün sürüş için zorlu bir gün bekliyor. 

Çok uzun zig zaglı yokuşlar çıktım. Ardından bir  daha iniş ve bir daha çıkış derken babamın tabiri ile, imanım gevredi. Yeghegnadzor ve Vayk'dan sonra zirvede, "Silk Road" tabelası ve karşılıklı iki geçit ağızını simgeleyen anıt sütunların olduğu noktadayım. Burası Ermenistan'ın sayılı dağ geçişlerinden biri olan Syunik bölgesindeki meşhur Vorotan Pass geçidi... 



                                                            Vorotan Pass,Ermenistan

Uzun zaman önce rota hazırlıklarını yaparken buradaki görüntüyü veren resimler kafamda yer etmiş. Şu anda gerçek görselliğin içinde olmakla kendimi heyecanlı hissediyorum. Yaşamayan bilemez...Kilometrelerce uzaktaki haritada bir yeri önce hayal ediyorsun, sonra kas gücüyle buralara gelip gerçeğe çeviriyorsun. Bu çok başka bir duygu... 

Uzun tura çıkan bisikletçilerin bu tutkularına "Akıl işi değil!", diyen akıllara ne denir ki? 
  
Nisan ayının ortalarında bu ülkede bugünün doğa koşulları şimdilik pek çetin sayılmaz. Notlarıma bakılırsa kar yağışı ile kapanan yollarla bile karşılaşabilmem mümkün görünüyor. Gündüz çay içtiğim bir bakkal dükkanında küresel ısınmalara bağlı olarak bu yıl havanın yumuşaklığından, eskiden bu mevsimlerde Vorotan Geçidi'nin muhtemelen kar yağışı ve buzlanma sebebiyle tarafiğe kapalı olabileceğinden bahsedilmişti.

Akşam üzeri güneş dağların ardında kayboldu. Daha şimdiden dolunay yükselmeye başladı.  Zirvelerde karanlığa yakalanmış durumdaydım.  Karlı bir zeminde, buzlar üzerinde çadır kurmak durumunda kaldım.



                                                          Spandaryan,Ermenistan

                                                  (Konum haritası için tıklayınız!)

Günlük sürüş :62 km
Total:610 km

11-12 Nisan 2017, Tatev (Ermenistan)

Tatev'e yaklaştığımda karşıma Ermenilerin dünyanın en uzun telefiriğine sahip lmakla ile övündüklerini gösteren kocaman tabelalar çıktı. Yol çatından girip Shinuayr üzerinden düz bir ovada çoğunlukla iniş yaparak Halidzor'a telefiriğin ayağına kadar geldim. Çok dik yokuşlarla asfalt yoldan resimler çekerek vadiye indim. Burada karşıdan bakıldığında onlarca kıvrımı ile tepenin tek cephesinde yılan gibi görünen toprak yolla Tatev'e tırmandım. Kolay değildi, ama muhteşem bir keyif... Defalarca zikzag ve her dönemeçte resim çekip dinlenerek ve zorlamadan, keyfini çıkararak pedalladım. Her dönemeçte yükseliyor,  bulutlara biraz daha yaklaşıyordum.




                                                          Tatev,Ermenistan


Zirvenin son rampasında sis yoğunlaştı. Önceden belirlediğim pansiyona girmeyi yarına erteleyip köyün eteğindeki çeşmenin karşısında bulduğum küçük bir düzlükte çadır açtım.
(Konum haritası için tıklayınız!)

Çobanlar çeşitli gütme komutlarıyla koyun sürülerini toparlamaya çalışıyorlardı.Çok yakınımdan geçtiler. Sürekli görünmüş olup olmadığımi gözetledim. Sorun yoktu. Sis dağıldı, yağmur bastırdı.

Belki de çobanlarin bütün telaşı yağmura yakalanmamaktı.

Sürüş günlük: 65 km
Total: 675 km

***

Gece gök boşalıp bulutlar dağılıncaya ve yıldızlar çıkıncaya kadar aşırı şekilde yağmur yağdı... Daha geceden sabah harika bir hava ile uyanacağımı kesin görüyordum. Tahminim doğru çıktı. Sabah pırıl pırıl bir güneşle kalkıp sallana sallana toparlandım. Her zaman yapamadığım çay keyfimi bile yaptım.

Manastır hemen aşağımdaydı. Oraya inmeden önce köyün içini gezdim.Yaşlı amcalarla resimler çekildik. Dürüst davranmaktan çekinip Alman olduğumu söylediğim köy bakkalından birşeyler aldım.Dondurulmus tavuk falan...

Manastırın içine girmeden şimdilik sadece çevresinden bakındım. Öncelikle pansiyona yerleşip bisikletsiz gezmeyi düşünüyordum. Hemen manastır ve teleferik noktasının karşısındaki Saros Pansiyonu bellemistim. Ancak tadilat varmış, olmadı. Daha sonra biri jeep ile yolumu kesti. Pansiyon teklif ediyordu. Söğüşlenmekten hoşlanmadığımı ve bu yüzden aracıları sevmediğimi söyledim. İngilizcesi tarzancaydı, ama anlayıp cevap verdi. Kendi kız kardeşinin pansiyonuymuş. Bisikleti jeepe yükleyip geldik. 

Genç bir kadın, yaşlı annesiyle beraber evin bir bölümünü pansiyon olarak kullanıyorlar. Kadın dil bilmiyor. Telefonla kız kardeşinin tercümanlığı ile konuşup anlaştık. Wifi şifresi, kahvaltı saati vs gibi işleri halledip yerleştim.

Bir süre sonra yanında bir kaç değişik çikolata, kek ve minik şekerlemelerle kahve ikramı geldi. Kadın Türk kahvesi yaptığını, bizim bu kahveyi sevdigimizi söyleyerek bir şeyler anlatmaya çalışıyor.Ben de beden dilimle insanların bir birilerini sevmesi gerektiğini söyleyip barışçıl bir şeyler ifade etmeye çalışıyorum.

Öğleden sonra çıkıp Tatev Manastırı'nı gezdim. Bir kaç saat kaldığım bu geziden sonra köyde keşif yaptım. Sokaktaki herkesle sürekli onların dillerinde selamlaştık.
"Barev"(Merhaba) 

Eve dönmeden önce manastıra kadar kadar gelen telefiği de uğradım.
Beş bin yediyüz metre uzunluğunda imiş... Adamlar rekorlar kitabına kayıt ettirmişler. Fiyat tabelasının resimledim. Tek yön 3.500, çift yön 5.000 AMD (1$=485 AMD) Tekerlekli sandalye ile binmek mümkün, ancak bisikletle ilgili açıklama yok. Zaten olsa da bisikletle telefiğe binmeyi hiç bir zaman aklıma getirmemezdim.

Eve döndüğümde kadın beni merdivenlerde karşıldı. Verandadaki masaya oturtup bitki çayı ve üzüm reçeli ile kek ikramında bulundu. Uzun turlarda ne kadar olsa iyi beslenemek zor, bu sebeple önüme ne koysalar çeşitlilik adına hiç geri çevirmeden götürüyorum.


13 Nisan 2017, Kapan (Ermenistan)

Manastırın hemen önünde Tatev'den Kapan'a bisiklet ve yürüyüş yolu rotalarının panoları vardı. Elli km lik bir parkur. Ancak yolun büyük bölümü toprak ve eriyen kar suları sebebiyle çamurlu. Sadece çamurla olsa iyi, araç izlerinin oluşturduğu çukurlar daha kötü. Bu tür yollar dar ebatlı, dişsiz dış lastikleri ve üzerindeki ağır çantalarıyla benim bisikletime hiç uygun değiller. Ama girmekten de çekinmem.



                                                             Tatev Manastırı,Tatev,Ermenistan

Kilisenin arkasından geçen yolun ilk rampasında seyir noktasında durdum. Burada kayalıklar üzerindeki manastırı arka plandan resimledim. Kayalıkların sarp etekleri ile korkunç güzellikte görünüyordu.

Köyler üzerinden iniş çıkışlarla devam ettim. İnişlerde fren pabuçlarım ve jantlar çok fena ısındı. Çukurlar yüzünden bisikleti kendi akışına salamıyor, mecburen sürekli fren kullanıyorum. Arada soğutma için bekledim. Norashenik'a kadar öyle geldim. Burada asfalt başladı. Yol kalitesi düzelince M2 yoluna çıkana kadar hızlı inişler yaptım.




                                                         Kapan,Ermenistan


Aksam üzeri Kapan şehir merkezinde alışverişten sonra yola biraz daha devam ederek uygun bir noktada çadırımı açtım.
(Konum haritası için tıklayınız!)

Günlük sürüş : 65 km
Total: 740


14 Nisan 2017 ,Meghri (Ermenistan)

Bugün son derece sert koşulların beklediği bir gün olacak. Ermenistan'ın belki de en zoru Megri geçidini geçeceğim.

Gece başlayan yağmur devam ediyor. Karşıdan esen rüzgar var. Kajarak'da 180 derece dönen keskin bir dönüşle dağlara doğru tırmanış başladı. Önümde sabah yola erkenden çıkmam gerektiği şeklinde notlar tuttuğum iki bin beşyüz metrenin üzerinde yüksek bir dağ geçidi olan "Megri Passing" var.












                                                               Megri Passing,Ermenistan



Buralarda karanlığa kalırsam kamp yapmam vahşi hayvan tehlikesi yüzünden çok riskli olur. Eğer gecikir de dağı aşamazsam geçen araçlardan yardım almam mümkün, ancak geç saatlerde araç sayısının hem çok az olduğu, hem de karanlıkta birilerini durdurmamın mümkün olamayacağı söylendi. Umarım bir aksilik yaşamayacağım.

Yolun çoğu yerinde on derecelik rampalar çıkarak geldim. Rüzgarlı bir hava ve bazen küçük dolu parçacıklarına dönüşen yağmur bir süre devam etti. Arada dinlenme ile tam 7 saat sonra sadece 32 km yol almış olarak Meghri geçidine ulaştım. Hava müthiş soğuk. Minik kar zerrecikleri buz kristallerine dönüşmüş, uçuşuyor.

Kısa eldivenlerimi çıkarmadan üzerine uzunlarını giyiverdim. Bu arada 2535 metre rakımı gösteren "Meghri Passing" yazılı tabelanın önünde cep telefonumla bir kaç resim alabiliyorum. Fotağraf makinem puslanmış soğuktan objektif otomatik zumlamasını yapamıyor. Onu hiç kullanamadım. Zaten ellerim buz kesmiş, parmaklarımı kullanamaz duruma gelmiştim.

Bir an önce yola devam ederek rüzgara karşı ve bazı yerlerde kayma riski altında inişe geçtim. Ellerimdeki iki kat eldivenin üzerine bir çift çorap geçirdim. İlk bir kaç yüz metreden sonra karşı rüzgarın şiddetiyle üzerimdeki naylon panço yırtıldı.

Bir süre sonra rakım düştükçe soğuk kırılmaya başladı. Bu şekil en az yirmi-otuz kilometre kadar sürüşle vadiye indim. Soyunup tüm terli giyislerimi değiştirdim.
Uzun dinlence ve yemek sonrası tekrar yola düştüm.

Nihayet İran sınırına yakın Agarak'a ulaştım. Ancak bu kez yağmur altındaydım. Sırıl sıklam olmuşum...Köpekler peşime takılmış havlıyorlar. Pansiyoncu kadınla pazarlık ederek 3.000 AMD karşılığı odama yerleştim...
(Konum haritası için tıklayınız!)

Kadın bozuk azeri aksanlı türkçesiyle konuşuyor. Bir sürü Karabağ hikayesi anlatıyor. Adı Stella... Stella Hala diye hitabediyorum. Hoşuna gidiyor. Bir tane nazar boncuklu bandana hediyettim, bayıldı...

Gece boyu küçük bir votka ile bira içip takıldım. Bu arada giysilerimi kuruttum. Yarın için kendimi ne zaman yola çıkacağım hakkında şartlamamıştım.

Uykuya çekildiğimde nerdeyse gece yarısıydı...

Günlük sürüş :80 km
Total:820 km


İRAN'A GEÇİŞ 

15 Nisan 2017, Jolfa(İran)